Yüzme Havuzu İşletimi ve Su Hazırlama İşlemleri
24-04-2021
13:44
Yüzme Havuzunda başlangıçta kullanılan suyun kalitesi ne kadar yüksek olursa olsun ,zamanla havuz suyunda dışardan toz,toprak ve çeşitli maddeler , yüzücülerden ter,güneş kremleri,losyon,deri döküntüleri gibi çeşitli kirleticiler karışır. Havuz suyu, su hazırlama işlemleri yapılmaz ise her türlü bakterilerin kolayca ürediği ve yosunlaşmanın oluştuğu kirli suya dönüşür.Tüm kirlenmeleri gidermek suyu yeniden yüzülebilir temiz su kalitesine getirmek için başlıca aşağıdaki su hazırlama işlemlerinin yapılması gerekir;
1- SU ÇEVİRİMİ: Yüzme havuzunda sistem çalıştırıldığında sırasıyla, şu işlemler gerçekleşir:
1- Havuz yüzeyindeki kirlenmiş su yükselerek taşar ve ızgara kanalından depo dengesi içerisine dökülür.
2- Pompa(lar) kirli suyu denge deposundan emer.
3- Pompa emdiği kirli suyu basınçlandırarak kum filtresine gönderir.
4- Kum filtresi yüzeyinde kirleticiler tutulur, temiz su filtreden geçerek havuz basma hattına gider.
5- Havuz basma hattında temiz su klorlanarak dezenfekte edilir ve besleme nozullarından havuz içerisine dağılır.(Temiz su hava tabanına ve mümkün olduğunca tüm alana yayılacak şekilde dağılmalıdır.Böylelikle tabandan komple birim alanda yükselen su ,yüzeyde artık kirlenmiş olarak ızgara kanallarına gidebilecektir. Aksi taktirde, kirli su tabanda yani yani havuz içinde kalacak, temiz su havuza girdiği gibi yüzeyden ızgara kanalına gidecektir.
6- Yukarıdaki işlem sürekli (devingen )olarak tekrarlanır.
7- Çevrim haricinde, havuz suyu eksildikçe tamamlamak üzere, denge deposunda şamandıraya bağlı olarak yeni su ilavesi olur.
2- POMPALAR : Devir daim pompaları, filtrasyon, boşaltım çevrim vb... havuz suyuna yapılmak istenen tüm işlemler için hareket sağlar. Denge deposundan , dip emişten veya süpürge vakum nozulundan emdiği suyu basınçlandırarak filtrelere (filtre üzerine monte edilmiş altıyollu vanalara) iletir. Genel olarak küçük tesislerde kullanılan pompalar plastik gövdelidir ve emiş tarafında sepet ızgara vardır. Bu sepet ızgara , pompaya zararlı olabilecek parçaları tutarak pompa içerisine girmesine engel olur. Sepet sık sık kontrol edilmeli ve temizlenmelidir. Pompalar kesinlikle
1- Susuz olarak çalıştırılmamalıdır.
2- Emme veya basma vanaları kapalıyken (su geçmiyecekse) çalıştırılmamalıdır.
3- Altıyollu vana konumları değiştirilirken çalıştırılmamalıdır.
4- Klor pompasında hava varsa, klor basmaz, havasını almak gerekir.
3- SUDAKİ MADDELERİN TUTULMASI :
1- Filtrasyon: Filtrasyon kirlenen havuz suyunu kum filtresinden geçirerek ,kirleticileri filtrede tutma işlemidir. Bu amaçla basınçlı kum filtreleri kullanılır.
FİLTRE : Filtreler genel olarak polyester malzemeden yapılırlar ve 4 bar (kg/cm2)basınçta test edilirler. İçerisindeki basınç test basıncından büyük olmadığı ve ani sert darbelere maruz kalmadığı sürece uzun yıllar problemsiz çalışırlar.
KUM: Filtre içerisindeki kum doğal temizleme yeteneğine sahip 0,5-1,5mm quartz kumdur. Filtre kumları, havuz kullanılsa da kullanılmasa da ,2-3 yılda bir ,en geç 4 yılda bir değiştirilir. Sudaki kireç ve birçok maddeler, zaman içerisinde kum taneleri arasında yapışıp kaldığından ,havuzun kullanılmadığı dönemlerde de periyodik aralıklarla filtreleri çalıştırmak ve kireç çözücü kullanmak gerekir. Aksi takdirde kireçlenmeden dolayı kum tanelerini birbirine yapışacak ve kum işlevini ve akıcılığını kaybedecektir.
Devirdaim süresi (Turn-Over) : Havuz suyunun tümünün bir defa filtrasyondan geçtiği süredir. Bu süre " özel veya aynı anda az sayıda yüzücünün kullandığı" havuzlarda 4-6 saat ,
" genel veya aynı anda çok sayıda yüzücünün kullandığı havuzlarda 3-4 saat alınır. Devirdaim süresi ne kadar az ise, havuz suyu o kadar iyi temizlenir. Havuz kullanıldığı dönemde , her gün mutlaka en az devirdaim süresi kadar filtrasyon çalıştırılmalıdır."
SU GEÇİŞ HIZI : Filtrasyonda verimin artması, yani daha çok sayıda ve daha küçük çaplı tanecik tutabilmesi için , suyun filtrelerdeki geçiş hızının mümkün olduğunca küçük olması gerekir. Su geçiş hızı ne kadar küçük ise, ilave edilen topaklayıcı madde miktarı da o kadar az olur. Çünkü ne kadar büyük taneler elde edilmek istenirse o oranda topaklayıcı ilave etmek gerekir. Düşük filtre geçiş hızlarında daha küçük tanecikler tutunabildiğinden, bu tanecikleri büyütmeye gerek kalmaz, dolayısıyla da fazla topaklayıcı ilave etmek gerekmez. Genel olarak filtrelerde su geçiş hızı 50m/saat olarak alınır. Ancak bu,işletme sırasında suyu yüksek miktarda topaklayıcı ilave etmek anlamına gelir. İdeal olan 30m/saatin altında geçiş hızıdır. Su geçiş hızını düşürmek, filtre kesit alanını büyütmek yani filtre çapını veya sayısını arttırmak olduğundan maliyeti artırır. Fakat başlangıçta yapılan bu bir defaya mahsus yatırım maliyeti, yıllarca daha az topaklayıcı madde kullanımı ile kendini amorti ederek kara geçecektir. Tesiste mevcut tüm filtrelerin, ,varsa problemleri giderilerek hepsinin aynı anda kullanılması gerekir. Havuzdaki mekanik tesisatın uzman bir arıtma mühendisi tarafından incelenip gerekli hesaplamaların yapılması ve bu hesaplar doğrultusunda gereken uygulama yapılması tesis verimini arttırır, maliyetini düşürür. Aşağıdaki grafikte genel olarak kum filtrelerinde, filtreden geçiş hızına bağlı olarak tutulabilen yaklaşık tanecik büyüklüklerini verir. Tüm değerler oransaldır. Sol alt tarafta kalan alan filtrede tutunabilen tanecik büyüklüklerini verir. Örneğin 50m/saat hızda 80 mikron ve üzeri büyüklükte tanecikler tutulur, 80 mikronun altındaki tanecikler tutulamaz.Bunların tutulabilmeleri için birleşerek büyük çaplı tanecikler oluşturmaları gerekir ve bu da ancak topaklayıcı madde ilavesi ile mümkün olur. 40m/saat hızda ise 40 mikron büyüklükteki tanecikler de tutulur. Bu da 50m/saat hızda ilave edilen topaklayıcıdan daha az topaklayıcı ilavesi yeterli olur demektir.
TERS YIKAMA : Filtre filtrasyon konumunda çalıştığında su akışı yukarıdan aşağıyadır ve zamanla kum üzerinde ve aralarında kirleticiler birikir ve bu kirleticiler suyun geçişini engeller. Bu durumda filtre üzerindeki manometreden de görüleceği üzerine filtre iç basıncı artar. Manometredeki değer, kırmızı renge geldiğinde veya filtre temizken okunan değerden %50 daha fazla olduğunda altıyollu vana kullanılarak ters yıkama işlemi yapmak gerekir. Ters yıkama , kirleticileri filtreden ayırıp atmak için aşağıdan yukarıya doğru (ters yönde) su verme işlemidir. Aksi taktirde su geçici olamadığından filtre iç basıncı gittikçe yükselir ve bu durumdan filtre zarar görür. Tesiste birden fazla filtre olduğunda, tüm filtreler ters yıkama yaptıktan sonra günlük normal işletmeye (filtrasyona) geçilir. Temiz filtre ile kirli filtre aynı anda normal işletmede kullanılmaz.
ALTIYOLLU VANA: Filtredeki işlemleri gerçekleştirebilmek için kullanılan , filtre gövdesine monte edilmiş 6 işlevli(fonksiyonlu) vanadır. Altıyollu vana kullanılırken (işlevleri değiştirilirken) mutlaka tüm devirdaim pompaları kapatılmalıdır. Bu işlemler vana üzerinde yazılıdır ve açıklamaları;
Filtrasyon (Filter) : Havuzdaki suyun filtre edilip tekrar havuza verildiği normal işletme konumudur. Sırasıyla şu işlemler yapılır:
1- Önce devirdaim pompaları kapatılır.
2- Denge deposu emiş vanası %100 açılır.
3- Dip emiş vanası gerekirse %20 açılır.
4- Süpürge vakum vanaları kapatılır.
5- Diğer tüm vanalar açılır.
6- Altıyollu vana filtre konumuna getirilir.
7- Pompalar çalıştırılır
8- Filtre üzerindeki manometredeki değer okunur ve kaydedilir. (0.5-1 bar arasındadır)
9- Manometrede okunan değer %50 oranında artıncaya kadar filtrasyona devam edilir.
10- Manometrede okunan değer %50 oranında arttığı anda filtrasyon işlemi bitirilir ve pompalar kapatılır. ( Bu değere ulaşınca ters yıkama yapılır.)
Ters Yıkama : Filtre kirlendiğinde ,yani manometredeki değer temizken okunan değerden %50 daha fazla olduğunda; suyu aşağıdan yukarıya vererek filtrenin yıkandığı ( ters yıkamanın yapıldığı) konumdur. Ters yıkama suyu, deşarja atılır. Sırasıyla şu işlemler yapılır;
1- Önce devirdaim pompaları kapatılır.
2- Denge deposu emiş vanası %100 açılır.
3- Dip emiş vanası %20 açılır.
4- Süpürge vakum vanaları kapatılır.
5- Diğer tüm vanalar açılır.
6- Altıyollu vana ters yıkama konumuna getirilir.
7- Pompalar çalıştırılır.
8- Altıyollu vana üzerindeki şişeden gözlem yapılır. Ters yıkama başlangıcında oldukça bulanık kirli su görünecektir. Ters yıkama devam ettikçe suyun rengi açılır ve sabit bir açık renk gözlemleninceye kadar devam edilir.
9- Ters yıkama bittiğinde pompalar kapatılır.
DURULAMA: Ters yıkama yapıldıktan sonra , filtrasyon yapılırsa , filtre içindeki ve alt kısmındaki kalıntı kirleticiler havuza gider. Bunu engellemek için durulama yapılarak kirleticiler deşarja gönderildiği konumdur.